Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 2014

eTwinning project-Digital tales

Digital tales - Ψηφιακά παραμύθια του τόπου μας

Με αφορμή ένα πρόγραμμα φιλαναγνωσίας που υλοποιούμε φέτος και έχει ως βασικό άξονα τα παραμύθια, η τάξη μας θα παρουσιάσει, ύστερα από έρευνα και συνεντεύξεις των μαθητών με τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους, ένα παραδοσιακό-λαϊκό (προφορικό) παραμύθι του τόπου μας το οποίο θα επιλέξουν οι ίδιοι οι μαθητές και στη συνέχεια θα το καταγράψουν, θα το μεταφράσουν, θα το εικονογραφήσουν και θα το επενδύσουν μουσικά. Κάτι αντίστοιχο θα κάνει και η τάξη του συνεργάτη μας η οποία θα παρουσιάσει ένα αντίστοιχο παραδοσιακό παραμύθι από τον τόπο τους. Στο τέλος θα ανταλλάξουμε τις δραστηριότητές μας και θα παρουσιάσουμε η μία τάξη στην άλλη το δικό της παραμύθι και θα προσπαθήσουμε να βρούμε κοινά σημεία και διαφορές.

Τετάρτη 24 Σεπτεμβρίου 2014

Ενότητα 1η: Υποκείμενο

Υποκείμενο είναι εκείνο για το οποίο γίνεται λόγος στην πρόταση και βρίσκεται πάντα σε ονομαστική πτώση. Ωστόσο είναι δυνατόν σε μία πρόταση να έχουμε πολλά υποκείμενα. Επίσης σε αρκετές περιπτώσεις το υποκείμενο παραλείπεται.
 Π.χ. Ο Πέτρος είναι επιμελής μαθητής.
Μορφή υποκειμένου
Το υποκείμενο μπορεί να είναι:
  • ουσιαστικό
Π.χ. Οι μαθητές διαβάζουν τα μαθήματά τους.
  • επίθετο
Π.χ. Οι κακοί κάποτε τιμωρούνται για τις πράξεις τους.
  • αντωνυμία
Π.χ. Εγώ πάντα ανησυχούσα για σένα.
  • αριθμητικό
Π.χ. Οι τρεις τους δούλευαν μαζί έως αργά.
  • μετοχή
Π.χ. Οι προπορευόμενοι δεν αντιλήφθηκαν το ατύχημα.
  • επίρρημα
Π.χ. Οι γύρω του τον επηρέαζαν πάντοτε.
  • ολόκληρη πρόταση (σε τριτοπρόσωπα ρήματα, π.χ. λέγεται, επιτρέπεται, απαγορεύεται, διαδίδεται, πρέπει κ.ά.)
Π.χ. Είναι εύκολο να πνιγεί όποιος κολυμπάει με γεμάτο στομάχι.
  • οποιοδήποτε κλιτό ή άκλιτο μέρος του λόγου που συνοδεύεται από άρθρο και λαμβάνεται ως ουσιαστικό
Π.χ. Το παίζω είναι ρήμα.

Πηγή: Ι.ΕΛ. Πλατφόρμα για τη διδασκαλία της γλώσσας

Πλατφόρμα διδασκαλίας της γλώσσας Ι.Ε.Λ

Το Ι.Ε.Λ, δηλαδή το Ινστιτούτο Επεξεργασίας Λόγου έχει δημιουργήσει μια ηλεκτρονική πλατφόρμα για τη διδασκαλία της γλώσσας την οποία μπορείτε να βρείτε εδώ. Με τους κωδικούς που έχετε μπορείτε να μπαίνετε στην πλατφόρμα αυτή και να κάνετε εξάσκηση σε μια σειρά ασκήσεων σχετικά με την ύλη στο μάθημα της γλώσσας όχι μόνο της φετινής χρονιάς αλλά και γενικότερα.

Τρίτη 16 Σεπτεμβρίου 2014

Του γιοφυριού της Άρτας




Διάφορες παραλλαγές στον ελλαδικό χώρο του συγκεκριμένου δημοτικού τραγουδιού μπορείτε να ακούσετε  εδώ και κάποιες άλλες στον ευρύτερο χώρο της Βαλκανικής μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω:

 Η αλβανική παραλλαγή, Το κάστρο της Ροζάφα

Έπεσε η ομίχλη πάνω από την Μπούνα και την κάλυψε ολόκληρη. Τρεις μέρες και τρεις νύχτες η ομίχλη έμεινε εκεί. Μετά τρεις μέρες και τρεις νύχτες ένας αδύναμος άνεμος έπνευσε και ανύψωσε την ομίχλη. Την ανύψωσε και την πήγε μέχρι τον τάφο του Βαλδανούζι. Εκεί στην κορυφή του λόφου, τρία αδέλφια δούλευαν. Έχτιζαν κάστρο μέγα. Τη μέρα έχτιζαν, το βράδυ γκρεμιζόταν, κι έτσι δε χτιζόταν. 

Περνάει, λοιπόν, από εκεί ένας καλός γέροντας. Καλή δουλειά, ω τρία αδέλφια. Να’ σαι καλά, ω καλέ γέροντα. Πού τη βλέπεις όμως συ την καλή δουλειά; Τη μέρα το υψώνουμε, τη νύχτα καταρρέει. Ξέρεις κανα λόγο να μας πεις χαρμόσυνο; Τι πρέπει να κάνουμε για να κρατήσουμε τους τοίχους στα πόδια τους; Εγώ ξέρω – αποκρίνεται ο γέροντας – αλλά δειλιάζω να σας πω, γιατί είναι αμαρτία. Ρίξ΄ την αμαρτία πάνω μας, γιατί θέλουμε να κρατήσουμε στα πόδια του αυτό το κάστρο. Ο καλός γέροντας σκέφτεται και ρωτάει: - Είστε παντρεμένοι, ω παλικάρια; Τις έχετε εσείς οι τρεις τις τρεις κοπέλες σας; Παντρεμένοι είμαστε, του λένε εκείνοι, και οι τρεις τις έχουμε τις τρεις κοπέλες μας. Για πες, λοιπόν, τι πρέπει να κάνουμε, για να στεριώσει αυτό το κάστρο; Αν θέλετε να στεριώσει δεσμευτείτε με όρκο: Μην πείτε στις γυναίκες σας, στο σπίτι μη μιλήστε για τα λόγια που εγώ θα πω. Μια από τις τρεις συννυφάδες που θα’ ρθει αύριο να σας φέρει φαγητό, να την πάρετε και να την χτίσετε ζωντανή στον τοίχο του κάστρου. Τότε θα δείτε ότι ο τοίχος θα στεριώσει και θα επιζήσει αιωνίως. Αυτά είπε ο γέροντας και σε μια στιγμή εξαφανίστηκε. 

Συμφορά, ο μεγάλος αδερφός πάτησε τον όρκο του και δεν κράτησε το λόγο του. Μίλησε στο σπίτι, είπε στη γυναίκα του να μην πάει εκεί την επόμενη μέρα. Κι ο μεσαίος αδερφός πάτησε τον όρκο του: όλα τα είπε στη γυναίκα του. Μόνον ο μικρός κράτησε το λόγο του, δε μίλησε στο σπίτι και στη γυναίκα του δε μίλησε.

Ξημέρωμα κι οι τρεις σηκώνονται νωρίς και πάνε στη δουλειά τους. Τα σφυριά κομματιάζονται, οι πέτρες διαλύονται, οι καρδιές χτυπάνε, οι τοίχοι υψώνονται. Στο σπίτι η μάνα των αγοριών δεν ξέρει τίποτε. Λέει στη μεγάλη: Καλέ μεγάλη νύφη, οι μάστορες θέλουν φαΐ και νερό. Πρέπει να τους πάμε κολοκύθες. Της απαντάει η μεγάλη νύφη: Πίστεψέ με μάνα, σήμερα δεν μπορώ να πάω, γιατί είμαι άρρωστη. Γυρνάει και λέει στη μεσαία: Καλέ μεσαία νύφη, οι μάστορες θέλουν φαΐ και νερό. Πρέπει να τους πάμε κολοκύθες. Πίστεψέ με μάνα, σήμερα δεν μπορώ να πάω, γιατί έχω να πάω στους συγγενείς μου. Τότε η μάνα των αγοριών γυρνάει και λέει στη μικρότερη: - Καλέ μικρή νύφη. Η μικρή νύφη όρθια στα δυο της πόδια : - Ορίστε μητέρα. Οι μάστορες θέλουν φαΐ και νερό. Πρέπει να τους πάμε κολοκύθες. Πίστεψέ με μάνα, εγώ θα πάω. Αλλά έχω γιο μικρό. Θέλει να θηλάσει, θέλει να πιει και κλαίει. Ξεκίνα γρήγορα, γιατί το γιο τον έχουμε εμείς, δεν τον αφήνουμε να κλαίει, λένε οι συννυφάδες. 

Σηκώνεται η μικρή γυναίκα, η καλή, παίρνει ψωμί, νερό και κολοκύθα, φιλάει το γιο στα δυο του μάγουλα, ξεκινάει και κατηφορίζει στην Καζένα, εκεί ανεβαίνει το λόφο του Βαλδανούζι, κοντεύει στον τόπο των μαστόρων. Εκεί είναι οι δυο κουνιάδοι και ο άνδρας της. Καλή δουλειά, ω μάστορες. Μα τι είναι αυτό; Σταματάνε τα σφυριά και κόβονται, αλλά οι καρδιές χτυπούν όλο και πιο δυνατά. Τα πρόσωπα χλομιάζουν. Όταν βλέπει ο μικρός τη γυναίκα του, πετάει το σφυρί απ’ το χέρι, καταριέται την πέτρα και τον τοίχο. Η γυναίκα του του λέι: - Τι έχεις αφέντη μου; Γιατί καταριέσαι τον τοίχο και την πέτρα; Πετιέται τότε ο κουνιάδος, ο μεγάλος: Ω έχεις γεννηθεί σε μαύρη μέρα, νύφη μου. Εμείς συμφωνήσαμε να σε χτίσουμε ζωντανή στον τοίχο αυτού του κάστρου. Έχετε γεια, ω κουνιάδοι. Θα σας αφήσω όμως μια τελευταία επιθυμία: όταν με χτίσετε στον τοίχο, να αφήσετε έξω το δεξί μου μάτι, να αφήσετε έξω το δεξί μου χέρι, να αφήσετε έξω το δεξί μου πόδι, να αφήσετε έξω το δεξί μαστό μου. Γιατί το γιο μου τον έχω μικρό, όταν θα αρχίσει να κλαίει με το ένα μάτι θα τον βλέπω, με το ένα χέρι θα τον νανουρίζω, με το ένα πόδι θα του κουνώ την κούνια και να του δίνω το δεξί μαστό μου να πίνει. Να ζεσταθεί ο μαστός μου, το κάστρο να στεριώσει, ο γιος μου να γίνει παλικάρι να γίνει βασιλιάς, να βασιλέψει.

Παίρνουν τη μικρή νύφη και τη χτίζουν στα θεμέλια τούτου του κάστρου. Και οι τοίχοι σηκώνονται, υψώνονται δεν πέφτουν πια σαν πρώτα. Πλάι στους τοίχους βρεγμένοι στέκουν και μουχλιασμένοι ακόμη και σήμερα οι βράχοι, γιατί συνεχίζουν τα δάκρυα της μάνας για το γιο της. Κι ο γιος μεγάλωσε, θάρρεψε και πολέμησε. 

Η κυπριακή παραλλαγή του «γιοφυριού της Άρτας»: 

Ο ΒΑΛΙΑΝΤΗΣ ΤΖ' Η ΜΑΡΟΥΔΚΙΑ (Μεταγραφή)

Κάτω στους πέντε ποταµούς, κάτω στις πέντε βρύσες, 
κάτω στις άκρες των ακρών εκεί που τελειώνει ο κόσµος,
κάτω στις άκρες των ακρών στη µέση του Μόου, 
έκτιζαν γεφύρι και είπαν πως είναι του φόβου. 
Γιοφύρι είναι που χτίζανε µε δώδεκα καµάρες 
και όλη µέρα το έχτιζαν, τη νύχτα πάλι χαλούσε. 

Και το Στοιχειό του ποταµού από κάτω κελαηδούσε :
- Α! Βαλιαντή πρωτοµάστορα και µάστορα στους µαστόρους,
από τη γενιά σου αν δε βάλεις γιοφύρι δε στέκει. 

Στέκεται διερωτάται και εκείνος ποιον να βάλει.
- Άντε να πω τη µάνα µου, άλλη πια µάνα πού’ναι; 
Άντε να πω τον πατέρα μου, άλλο πια πατέρα πού’ναι;
Και αν βάλω από τα αδέλφια µου, αδέλφια δε βρίσκω. 

Χαπάρια και µηνύµατα πηγαίνει στη Μαρουδκιά.
- Έλα να πάε Μαρουδκιά και ο Βαλιαντής σε θέλει.

Κακό στο νου της δεν έβαλε, καλό στο νου της βάζει 
και έπιασε τη χρυσή ρόκα και το χρυσό ροδάνι,
 
χρυσή κλωστή εκρέµασε και στο Βαλιαντή πηγαίνει.
 

Μόλις τη βλέπει ο Βαλιαντής σφάχτηκε από το καηµό του
 
-Τι µε θέλεις, µάστορα µου, και µου µήνυσες και ήρθα;
 
-Επέστρεψε στο σπίτι, Μαρουδκιά, και τίποτα δε σε θέλω.
 
Μέχρι να πάει η Μαρουδκιά χαπάρια έρχονται πίσω της.
-Έλα να πάµε, Μαρουδκιά και ο Βαλιαντής σε θέλει.
 
-Τώρα ήµουν στου Βαλιαντή και µου είπε πως δε µε θέλει.
-Έλα να πάµε, Μαρουδκιά και ο Βαλιαντής σε θέλει.

Έβγαλε τα χρυσά ρούχα και εφόρεσε τα µαύρα
και έδωσε ένα γύρω των σπιτιών και τα αποχαιρέτισε.
-Σε κοιµίζω, µωρό µου, και άλλη θα σε ξυπνήσει,
σε ζυµώνω ζυµάρι µου και άλλη θα σε κόψει.
Έχετε γεια σπίτια μου και στρώµα όπου κοιµόµουν,
αυλή που τριγύριζα και τραπέζι όπου δειπνούσα.

Έπιασε τη µαύρη ρόκα και το µαύρο ροδάνι,
µαύρη κλωστή εκρέµασε και στο Βαλιαντή πηγαίνει
Όταν τη βλέπει ο Βαλιαντής, λούστηκε στο κλάµα.
-Α! σιταρένιο µου ψωµί, σιµιγδαλένια πίτα,
τι µε θέλεις, Βαλιαντή, και μου µήνυσές και ήρθα;
Πάντα έστελνες και µε έφερναν και λουζόσουνα το γέλιο,
τώρα έστειλες και µε έφεραν και λούστηκες το κλάµα.

-Κάτω στις άκρες των ακρών, στη καµάρα που είναι στο
 µέσον
η αρραβώνα µου έπεσε και ποιος θα µου την εύρει;
- Μη κλαις έτσι, Βαλιαντή, και εγώ θα σου την εύρω.
 
Φέρε καρέκλα που να αρµόζει, φέρε χρυσό ψαλίδι, κόψε
 
τα µαλλιά µου που είναι εξήντα πιθαµές
και κάµε ένα σκοινί χοντρό, ένα χοντροπλεγµένο
 
και από τη µέση δέσε µε κατέβασέ µε ως κάτω.
 

Φέρνει καρέκλα που να αρµόζει, φέρνει χρυσό ψαλίδι,
 
και έκοψε τα µαλλιά της που είναι εξήντα πιθαµές
έκαµε ένα σκοινί χοντρό, ένα χοντροπλεγµένο
και από τη µέση τη δένει να κατεβεί ως κάτω.

Κοιτάζει από εκεί, κοιτάζει από ’δω, τίποτα δε βρίσκει,
µόνο φαρµακερά φίδια έχουν το στόµα ανοιχτό να τη
 ρουφήσουν.

-Τράβα µε πάνω, Βαλιαντή, τίποτα δε βρίσκω,
µόνο φαρμακερά φίδια έχουν το στόµα ανοιχτό να µε
 ρουφήσουν.-Και ξανακάνε το γύρο, µακάρι να πετύχεις να τη βρεις.


Ξανακάνει το γύρο τίποτα δεν πετυχαίνει
-Τράβα µε πάνω, Βαλιαντή και το µωρό µου κλαίει
και τα βυζιά τα µυροδόχα είναι φουσκωμένα από το γάλα.

-Φέρτε χαλίκια και πηλό τη Μαρουδκιά να χτίσω.
Ανάθεµα τη µάνα της και την καρδιά που είχε,
ανάθεμα τη μάνα της την πικρογαλατούσα.
Τρεις κόρες που τις έκαµε, τρία γεφύρια έχτισαν,
η µια έχτισε το Γαλατά, η άλλη τον Ευφράτη
και η τρίτη η καλύτερη της Τρίχας το γιοφύρι.


Η πομάκικη παραλλαγή του «Γεφυριού της Άρτας» (Μετάφραση)


Τρία αδέλφια γεφυριού τοίχο χτίζανε
Τρία αδέλφια γεφυριού τοίχο χτίζανε
Τη μέρα το χτίζουν, το βράδι γκρεμίζεται
Το βράδι γκρεμίζεται, θυσία θέλει.
Καθίσανε τρία αδέλφια
Να κουβεντιάσουν, να αποφασίσουν.
- Αδέλφια, βρε αδέλφια, τρία αδέλφια,
Ελάτε να κάνουμε δικιά μας συμφωνία
Όποια θα έρθει αύριο νωρίς
Εκείνη θα τη βάλουμε στη μέση στα θεμέλια.
Ξεπρόβαλλε του πιο μικρού (αδελφού)
Του πιο μικρού η όμορφη Γιουρκέ,
Η όμορφη Γιουρκέ, η νέα νύφη.
Στο αριστερό χέρι κρατάει ζεστό πρωϊνό
Στο δεξί της έχει κρύο νερό.
Την είδε ο μικρότερος ο αγαπημένος της
Με το χέρι της έγνεψε πίσω να γυρίσει
Της έκλεισε το μάτι. Εκείνη πήγε πιο γρήγορα.
- Αδέλφια, αδέλφια, τρία αδέλφια
Καλή ευκολία, τρία αδέλφια.
- Ο Θεός μαζί σου, όμορφη Γιουρκέ
- Γιατί μου κλαις πρώτη μου αγάπη;
Πώς να μην κλαίω, όμορφη Γιουρκέ;
Το δαχτυλίδι μου έπεσε στη μέση του γεφυριού.
- Μη μου κλαις πρώτη μου αγάπη
Θα μαζέψω το μανίκι και θα σηκώσω το πανωφόρι
Θα μπω στη μέση στα θεμέλια
Θα σου βγάλω το άξιο το δαχτυλίδι
Το ασημένιο δαχτυλίδι με τη μαρμαρένια πέτρα.
- Ρίξτε της αδέλφια, ξύλο για ξύλο
Πέτρα για πέτρα για να χτίσουμε
την όμορφη Γιουρκέ στη μέση της γέφυρας
- Αφήστε με, τρία αδέλφια
Έχω παιδί, μου είναι ξεσκέπαστο
Μου είναι ξεσκέπαστο και ξεφασκιωμένο.
- Μη μου κλαις όμορφη Γιουρκέ
Έχεις μάνα, θα σου το σκεπάσει
Θα το σκεπάσει και θα το φασκιώσει.



Στη Βικιπαίδεια μπορείτε να βρείτε διάφορες πληροφορίες σχετικά με την ιστορία του γεφυριού της Άρτας αλλά και του δημοτικού τραγουδιού. Κάντε κλικ εδώ

Για να γνωρίσετε τα πέτρινα γεφύρια της Ηπείρου μπορείτε

να πλοηγηθείτε εδώ



Παρακάτω μπορείτε να παρακολουθήσετε μια μεταφορά σε 3D Animation του δημοτικού τραγουδιού από την περιφέρεια Ηπείρου






Και μια αλλιώτικη εκδοχή του τραγουδιού από τον...Καραγκιόζη

Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου 2014

Εισαγωγή στη δραματική ποίηση



Ερωτήσεις Online για να κάνετε εξάσκηση στην εισαγωγή της δραματικής ποίησης.
1. Ποια είναι τα είδη του αρχαίου ποιητικού λόγου:
Το έπος, η λυρική ποίηση και το δράμα. Το δράμα προορίζεται για παράσταση, ζωντανεύει δηλαδή  ένα γεγονός που εξελίσσεται μπροστά στους θεατές (δράμα <δράω –δρω = πράττω).
2.Με ποιου θεού τη θρησκευτική λατρεία συνδέεται η δραματική ποίηση:
Το δράμα προήλθε από τις θρησκευτικές τελετές, τα δρώμενα (= ιερές συμβολικές πράξεις) προς τιμήν του θεού Διόνυσου.
3.Τι ήταν ο διθύραμβος                                                                                                      
Ήταν θρησκευτικό και λατρευτικό άσμα (τραγούδι) που τραγουδούσε ο ιερός θίασος των πιστών του Διονύσου (χορός 50 χορευτών, μεταμφιεσμένων ίσως σε τράγους) με συνοδεία αυλού, χορεύοντας γύρω από το βωμό του. Ο πρώτος των χορευτών, ο εξάρχων,  που έκανε την αρχή στο τραγούδι ίσως απέδιδε  και κάποια αφήγηση σχετική με τη ζωή του θεού.
4. Ποια είναι τα είδη της δραματικής ποίησης:
Η τραγωδία, η κωμωδία και το σατυρικό δράμα.
5. Ποια ήταν η προσφορά του Αρίωνα και του Θέσπη στην εξέλιξη του δράματος:
Ο Αρίων ήταν ο πρώτος που συνέθεσε διθύραμβο και παρουσίασε τους χορευτές μεταμφιεσμένους σε Σατύρους, δηλαδή με χαρακτηριστικά τράγων. Οι τραγόμορφοι αυτοί τραγουδιστές ονομάζονταν τραγωδοί(< τράγων ωδή)
Ο Θέσπης ήταν ο πρώτος που στη θέση του εξάρχοντα έβαλε άλλο πρόσωπο, εκτός Χορού, τον υποκριτή (υποκρίνομαι = αποκρίνομαι) ηθοποιό, ο οποίος έκανε διάλογο με το Χορό. Αποτέλεσμα αυτής της καινοτομίας ήταν η γέννηση της τραγωδίας. 
6. Από πού πήρε το όνομα της η τραγωδία  και ποια περίοδο κυρίως αναπτύχθηκε:
Τραγωδία = τραγούδι μεταμφιεσμένων σε τράγους.
Αναπτύχθηκε κυρίως τη διάρκεια του χρυσού αιώνα (5ος αι. π. Χ.) στην Αθήνα.
7. Από πού αντλούν τα θέματα οι συγγραφείς των τραγωδιών:
Από τους μύθους εκτός από τους Πέρσες του Αισχύλου και τις Βάκχες του Ευριπίδη, τους οποίους όμως συνέδεαν με τη σύγχρονη επικαιρότητα.
8.Πότε και πού γινόταν παραστάσεις τραγωδιών στην αρχαία Αθήνα:
Η παράσταση των τραγωδιών στο θέατρο γινόταν στις γιορτές του Διονύσου.
Στα μεγάλα ή εν άστει Διονύσια  και στα  Λήναια παρουσιάζονταν νέες τραγωδίες, στα μικρά ή κατ΄αγρούς Διονύσια γίνονταν μόνο επαναλήψεις έργων ενώ στα Ανθεστήρια αρχικά δε διδάσκονταν δράματα αλλά αργότερα προστέθηκαν δραματικοί αγώνες.
9. Τι ήταν το Ωδείο:
Στεγασμένο θέατρο.
10. Τι ήταν ο προάγων:
Μια εκδήλωση που προηγούνταν των δραματικών αγώνων κατά την οποία οι χορηγοί, οι δραματικοί ποιητές, οι ηθοποιοί και οι χοροί εμφανίζονταν στο Ωδείο και ανακοίνωναν τους τίτλους και τις υποθέσεις των έργων τους.
11. Ποιοι ήταν οι συντελεστές των δραματικών αγώνων:
Α.  Πριν και μετά την παράσταση
Α) Ο επώνυμος άρχων: Επέλεγε 3 ποιητές απ΄αυτούς που είχαν υποβάλει αίτηση ( κάθε ποιητής
     διαγωνίζονταν με μία τετραλογία δηλ. 3 τραγωδίες και ένα σατυρικό δράμα. Στη συνέχεια έδιδε
     χορό σε κάθε ποιητή και του υποδείκνυε το χορηγό.
Β) Ο χορηγός: Χορηγοί ήταν πλούσιοι Αθηναίοι που αναλάμβαναν τα έξοδα της παράστασης
Γ) Οι κριτές:  Ήταν 10 και ορίζονταν με κλήρωση (1 από κάθε φυλή)
     
Β. Οι συντελεστές της παράστασης
Α) Οι υποκριτές (ηθοποιοί):  ¨Ήταν άντρες. Στην τραγωδία υπήρχε αρχικά μόνο 1 υποκριτής. Ο
     Αισχύλος πρόσθεσε τον δεύτερο και ο Σοφοκλής τον τρίτο.
Β) Οι χορευτές: Ήταν και αυτοί άντρες. Για παράσταση τραγωδίας απαιτούνταν αρχικά 12 και
     αργότερα 15. Ο χορός έμπαινε στην ορχήστρα από τη δεξιά πάροδο με σχηματισμό 3 Χ 5 ή
     5 Χ 3
Γ) Ο αυλητής: Συνόδευε με τον αυλό την εκτέλεση των λυρικών μερών του δράματος.

12. Ποια ήταν τα βραβεία για τους νικητές ποιητές αλλά και τους χορηγούς τους:
Η Εκκλησία του Δήμου σε πανηγυρική τελετή έδινε στέφανο από κισσό στους ποιητές και χάλκινους τρίποδες στους χορηγούς. Αναγράφονταν επίσης τα ονόματα των ποιητών, των χορηγών και των πρωταγωνιστών σε πλάκες που τις  κατέθεταν στο δημόσιο αρχείο (διδασκαλίαι).

13. Ποιοι παρακολουθούσαν τους δραματικούς αγώνες;
Αθηναίοι πολίτες, ξένοι, μέτοικοι, γυναίκες. Οι άποροι πολίτες ενισχύονταν από το κράτος με ένα χρηματικό ποσό (θεωρικά) για να μπορούν να παρακολουθούν δωρεάν τις δραματικές παραστάσεις.

14. Ποια είναι τα μέρη του αρχαίου θεάτρου;

§  Το κοίλον: Ήταν ο χώρος που κάθονταν οι θεατές ημικυκλικά απέναντι από τη σκηνή. Τα καθίσματα λεγόταν εδώλια . Το κοίλον χωριζόταν από 2 μεγάλους οριζόντιους διαδρόμους σε 3 ζώνες που ονομάζονταν διαζώματα. Τα καθίσματα (εδώλια), που ήταν κτισμένα αμφιθεατρικά, διέκοπταν κλίμακες (σκάλες )από τις οποίες οι θεατές ανέβαιναν στις υψηλότερες θέσεις. Τα σφηνοειδή τμήματα των εδωλίων ανάμεσα στις κλίμακες λεγόταν κερκίδες
§    Η ορχήστρα: Ήταν ο χώρος που βρισκόταν  ο χορός. Είχε κυκλικό ή ημικυκλικό σχήμα και στο κέντρο του υπήρχε ο βωμός του Διονύσου, η θυμέλη.
§    Η σκηνή:  Ήταν ξύλινο ορθογώνιο οικοδόμημα στη μια πλευρά της ορχήστρας και στη πλευρά προς τους θεατές εικόνιζε την πρόσοψη ενός ναού ή ανακτόρου.. Χρησιμοποιούνταν για τις μεταμφιέσεις των υποκριτών και ως αποθήκη του θεατρικού υλικού. Ο χώρος ανάμεσα στη σκηνή και την ορχήστρα ήταν υπερυψωμένος και ονομαζόταν λογείο. Εκεί δρούσαν οι ηθοποιοί. Πάνω στη σκηνή υπήρχε υπερυψωμένη εξέδρα, το θεολογείο και εκεί εμφανίζονταν οι θεοί.
       




15. Τι ήταν οι πάροδοι και ποιος ο λειτουργικός τους ρόλος;
Μεταξύ της σκηνής και της ορχήστρας υπήρχαν 2 διάδρομοι, οι πάροδοι, από τις οποίες  έμπαιναν ο Χορός και οι υποκριτές που δεν ήταν μέσα στη σκηνή. Από τη δεξιά ως προς τον θεατή πάροδο έμπαιναν αυτοί που έρχονταν από την πόλη ή το λιμάνι, ενώ από την αριστερή αυτοί που έρχονταν από τους αγρούς ή μια ξένη χώρα.
16. Ποια μηχανήματα  είχαν επινοήσει οι αρχαίοι για τις ανάγκες μιας παράστασης;

§         Το εκκύκλημα: Ήταν τροχοφόρο δάπεδο, πάνω στο οποίο παρουσίαζαν ομοιώματα νεκρών.
§         Ο γερανός ή αιώρημα: Είδος γερανού με τη βοήθεια του οποίου εμφανίζονταν οι θεοί.
§         Το βροντείο ή κεραυνοσκοπείο για τη μηχανική αναπαραγωγή της βροντής ή της αστραπής
§         Οι περίακτοι: ξύλινοι στύλοι για εναλλαγή του σκηνικού
17. Να  δώσετε τον ορισμό της τραγωδίας κατά τον Αριστοτέλη και να τον ερμηνεύσετε..
στν ον τραγωδία μίμησις πράξεως σπουδαίας κα τελείας, μέγεθος χούσης, δυσμέν λόγ, χωρς κάστ τν εδν ν τος μορίοις, δρώντων κα ο δι’ παγγελίας, δι’ λέου κα φόβου περαίνουσα τν τν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν
Δηλαδή: η τραγωδία είναι μίμηση (=παράσταση επί σκηνής) μιας σημαντικής και ολοκληρωμένης πράξης(τελείας) η οποία έχει κάποια ορισμένη διάρκεια (μέγεθος ἐχούσης)  με λόγο ποιητικό, τα μέρη της οποίας διαφέρουν στη φόρμα τους, παριστάνεται ενεργά και δεν απαγγέλλεται, προκαλώντας τη συμπάθεια (ἔλεος) και το φόβο του θεατή, τον λυτρώνει (κάθαρσιν) από παρόμοια με τους ήρωες ψυχικά συναισθήματα (παθήματα).
18. Ποια είναι τα κατά ποσόν μέρη της τραγωδίας;
Πρόλογος: το τμήμα πριν την είσοδο του Χορού στην ορχήστρα –εισάγει τους θεατές στην υπόθεση  του έργου –δεν υπήρχε στις παλαιότερες τραγωδίες
Πάροδος: τραγούδι που τραγουδά ο Χορός μπαίνοντας στη σκηνή   
Επεισόδια: τα τμήματα που παρεμβάλλονται ανάμεσα στα άσματα που ψάλλει ο Χορό (αντιστοιχούν στις Πράξεις του σύγχρονου θεάτρου)
Στάσιμα:    (= στάση) άσματα που ψάλλει ο Χορός μετά τα επεισόδια
Έξοδος:   ακολουθεί μετά το τελευταίο άσμα του Χορού.
19. Ποια είναι τα κατά ποιόν μέρη της τραγωδίας:

Μύθος     (η υπόθεση του έργου) 

Ήθος       (χαρακτήρες των ηρώων)

Διάνοια   (ιδέες και σκέψεις που εκφράζουν τα πρόσωπα της τραγωδίας και τα επιχειρήματα που  χρησιμοποιούν  για να στηρίζουν τις θέσεις τους)

Λέξη        (αφορά τους εκφραστικούς τρόπους και το ύφος)

Μέλος     (είναι η μελωδία, η μουσική επένδυση του έργου)

 Όψη       (σκηνικά, κουστούμια)


20. Ποια είναι τα δύο βασικά μέρη της τραγωδίας και τι περιλαμβάνει το καθένα;
 Α) το επικό στοιχείο ( είναι τα διαλογικά μέρη δηλαδή ο πρόλογος, τα επεισόδια και η έξοδος)
 Β) το λυρικό στοιχείο ( η πάροδος, τα στάσιμα, οι κομμοί, οι μονωδίες και οι διωδίες)

21. Ποιοι ήταν οι 3 μεγάλοι τραγικοί ποιητές; 
Ο Αισχύλος , ο Σοφοκλής  και ο Ευριπίδης.

22.Να αναφέρετε ονομαστικά τα σωζόμενα έργα του Ευριπίδη.  ( να τα γράψετε αφού
    συμβουλευτείτε το βιβλίο σας «Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γραμματείας σελ.88-95)

23.Ποιες καινοτομίες εισήγαγε στο δράμα ο Ευριπίδης;

§         Αφηγηματικός πρόλογος ( αναφέρεται σε γεγονότα που προηγήθηκαν ).
§         Χρησιμοποίησε  τον «από  μηχανής θεό» (δίνει λύση στα αδιέξοδα).
§         Μείωσε την έκταση των χορικών.
§         Αύξησε τις μονωδίες.
§     Χειρίστηκε τους μύθους με μεγάλη ελευθερία και έστελνε τα μηνύματα που ήθελε στους θεατές.
   
24.Γιατί ο Ευριπίδης ονομάστηκε  «από σκηνής φιλόσοφος» και ο «τραγικότερος των
ποιητών»;
·                       Οι ήρωες του εκφράζουν φιλοσοφικές ιδέες  διαφορετικές από τις καθιερωμένες,
               προβληματίζονται, ασκούν κριτική σε όλους τους θεσμούς της εποχής του.  (Γι’αυτό
                στα έργα του υπάρχουν πολλά γνωμικά)
·                        Παρουσιάζει τους ήρωες του όπως είναι στην πραγματικότητα με όλα τα πάθη και τις
                αδυναμίες τους .
25.Πότε γράφτηκε η « Ελένη» και ποια κατάσταση επικρατούσε τότε στην Αθήνα;
Γράφτηκε το 412 π. Χ. Βρισκόμαστε στο μέσον του Πελοποννησιακού πολέμου (431 –404).      Ένα χρόνο πριν, δηλ. το 413 π.Χ. οι Αθηναίοι είχαν πάθει πανωλεθρία στη Σικελία, όπου είχαν εκστρατεύσει. Άρα ο πόλεμος μόνο καταστροφές έχει φέρει στους Αθηναίους και γι’αυτό ο Ευριπίδης  στην «Ελένη καταδικάζει  τον πόλεμο, που μόνο συμφορές φέρνει».
 Επίσης στην Αθήνα έχουν συρρεύσει από παντού οι σοφιστές οι οποίοι με τη διδασκαλία τους  αμφισβητούν όλες τις παραδοσιακές αξίες της εποχής τους. Απ’αυτούς επηρεάζεται ο Ευριπίδη και αμφισβητεί πολλούς θεσμούς της εποχής του.
      (Πηγή: Ευανθία Φανουράκη, φιλόλογος στο Γυμνάσιο Πόμπιας)